حتما تا به حال در اخبار شنیده اید که به طور مثال شاخص بورس 1000 واحد افزایش یا 700 واحد کاهش داشته است. در این نوشته در مورد این موضوع و تغییرات آن صحبت خواهد شد.

به طور ساده می‌توان گفت شاخص بورس معیاری است که بیانگر وضعیت کلی بورس است. با توجه به اینکه شاخص های مختلفی در بورس وجود دارند و هر کدام از جنبه خاصی وضعیت را به ما نشان می دهند، باید کارکرد هر کدام از آنها را شناخته و در تحلیل اطلاعات بازار استفاده کرد. در ادامه با آنها آشنا می‌شویم:

1- شاخص کل:

شاخص کل همان شاخصی است که در اخبار و رسانه ها بعنوان شاخص بورس تهران نام برده می شود و از پرکاربردترین و رایج ترین شاخص ها در بین سرمایه گذاران بورس است. این شاخص که آن را در اصطلاح فنی، شاخص TEDPIX نیز می شناسیم، در واقع شاخصی برای نشان داده بازدهی نقدی بازار بورس است. اگر بازار بورس را به یک کارنامه تشبیه کنیم، معدل کل دروس را شاخص کل می نامیم. به بیانی دقیق‌تر شاخص کل اندازه سطح عمومی قیمت ها و سود سهام کل شرکت های پذیرفته شده در بورس را نشان می‌دهد.
آنچه در اخبار و تحلیل های روند بازار اهمیت دارد، تغییرات شاخص کل به سمت مثبت یا منفی است که میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس را نشان می دهد.
نکته مهم اینکه تغییرات شاخص کل بر مبنای بزرگ یا کوچک بودن شرکت ها متفاوت است. تا به حال شنیده اید که گفته می شود بیشترین تاثیر مثبت یا منفی در شاخص را سهم های … داشته اند. علت این است که شرکتهای با ارزش بازار بزرگتر، تاثیرات بیشتری در مثبت یا منفی شدن شاخص کل دارند. این تاثیر را میتوان مشابه همان کارنامه تحصیلی دانست. در کارنامه هر درسی که واحد بیشتری داشته باشد تاثیر آن در معدل کل بیشتر خواهد بود.
نکته دیگر که باید به آن اشاره کرد این است که رشد شاخص کل بورس، نمی تواند نشانه ای از رشد نرخ سهام تمام شرکت های حاضر در بورس باشد. به واقع چون این شاخص یک میانگین از کل رشد و افت نرخ سهام است، بدیهی است که نمی توان رشد آن را به معنای رشد تمامی سهم ها در نظر گرفت.

2- شاخص قیمت:

دقیقا مشابه شاخص کل بوده و جزو شاخص های اصلی بازار می باشد با این تفاوت که در شاخص قیمت سود سالانه شرکتها لحاظ نمی شود و تنها سطح قیمت های سهام را مورد بررسی قرار می دهد. برای مثال اگر شاخص قیمت ظرف 3 ماه 10 درصد افزایش یابد به این معناست که میانگین قیمت سهام شرکت ها در این بازه 10 درصد بالاتر رفته است. در این شاخص هم اندازه شرکتها(میزان سرمایه) مهم و تاثیرگذار است.

3- شاخص کل هم وزن:

با توجه به توضیحات فوق یک شاخص دیگر وجود دارد که در آن صرف نظر از اندازه سرمایه شرکتها، وزنی برابر برای کلیه شرکت ها در نظر گرفته می شود و نوسانات مثبت یا منفی شرکت های کوچک به اندازه شرکت های بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است. از این جهت شاخص هموزن معرف خوبی برای تغییرات شرکت های کوچکتر بازار می باشد.

در سایت tsetmc این شاخص‌ها را می‌توانید رصد کنید

دانشگاه برنامه نویسان شاخص بورس چیست؟

4- شاخص 50 شرکت فعال:

لیستی از 50 شرکت در دوره های سه ماهه به روز رسانی می شود که در آن شرکتهای فعال تر و نقد شوندگی بالاتر (خرید و فروش راحت تر) قرار دارند.
این شاخص سطح تغییرات قیمتی 50 شرکت فعال تر و با نقدشوندگی بالاتر را به ما نشان می دهد.

5- شاخص گروه:

بازار بورس از لحاظ نوع فعالیت به بخش های مختلفی تقسیم شده که هر کدام یک گروه را تشکیل داده اند. گروه خودرو، گروه پتروشیمی، گروه ساختمان و … شاخص گروه برای رصد تغییرات سطح قیمت گروهی خاص از شرکت ها مورد استفاده قرار می گیرد.

6- شاخص صنعت:

بسیاری از شرکت های حاضر در بورس در فعالیت های صنعتی و تولیدی فعالیت دارند. گروه خودرو، پتروشیمی، مخابرات و … که بخشی از صنعت را تشکیل می دهند با شاخص صنعت نمایش داده می شوند.

7- شاخص سهام آزاد شناور

سهام شناور آزاد بخشی از سهام شرکت ها است که دارندگان آن، قصد فروش سهم های خود در مدت زمانی کوتاه را دارند. به واقع دارندگان سهام شناور آزاد، از سهم در اختیار خود به عنوان ابزاری جهت حفظ مدیریت و نفوذ در شرکت استفاده نکرده و آن را در معرض فروش لحظه ای قرار می دهند. معمولا سهام شناور آزاد هر شرکت، درصدی کمتر از 50 درصد از سهام کل آن شرکت را به خود اختصاص می دهد.

شکل گیری عدد شاخص سهام آزاد شناور، فرآیندی شبیه به شاخص کل بورس دارد. البته تفاوت هایی نیز وجود دارد؛ از جمله آن که در محاسبه شاخص سهام آزاد شناور، کل سهام ارائه شده شرکت ها لحاظ نمی شود، بلکه تنها سهام شناور آزاد آن ها اعمال خواهد شد.