سلام، به جلسه دوم خوش اومدید، من تو این جلسه میخوام شما رو با محیط اسکرچ آشنا کنم. بهتون میگم هر قسمت از نرم افزار اسکرچ چیه و چه کاری انجام میده و با هم اولین پروژه اسکرچمون رو مینویسیم.  این جلسه برای آشنایی با محیط اسکرچ است و در جلسات بعدی بیشتر در موردشون صحبت میکنم. آموزشهای این جلسه همراه با ویدیوعه. پس ازتون میخوام با دقت آموزش امروز رو دنبال کنید.

فهرست مطالب

آشنایی با محیط اسکرچ

در انتهای جلسه قبل بهتون یاد دادم که چطور میشه نرم افزار اسکرچ رو فارسی سازی کنید:  فارسی کردن نرم افزار اسکرچ

پس اگه اسکرچتون رو فارسی کرده باشید محیط اسکرچتون این شکلی میشه:

آشنایی با محیط اسکرچ | صفحه اول اسکرچ

با دقت به عکس بالا و شماره هایی که روی عکس نوشتم میبینید که 5 قسمت براتون مشخص کنم:

1- تب کد، حالت‌ها، صداها
2- محیط کدنویسی
3- استیج یا صحنه
4- مدیریت کاراکترها
5- مدیریت بکگراند

در ادامه برای نوشتن اولین پروژه در اسکرچ  شما رو با با این 5 قسمت بیشتر آشنا میکنم

1- بلوکهای کد را به محیط کدنویسی بکشید

در سمت راست (و در تب کدها) یک دسته بندی از بلوکهای آماده رو میبینید. بلوک آماده چیه؟ دستورات آماده ای هستند که ما ازشون استفاده میکنیم. مثلا اولین بلوکی که در سمت راست میبینید اینه:

حرکت کن 10 گام

روی این بلوک کلیک کنید و بلوک رو به وسط صفحه (در تصویر اصلی با شماره 2 نشون دادم) بکشید. شما با این کارتون بلوک “حرکت کن” رو به کد خودتون اضافه کردید. احتمالا میتونید حدس بزنید این بلوک چیکار میکنه؟ این بلوک گربه رو 10 گام به جلو حرکت میده. اگه دقت کنید دو تا بلوک دیگه میبینید:

بچرخ

این بلوک ها هم از اسمشون مشخصه چیکار میکنن. اگر دستور اولی استفاده کنید گربه 15 درجه به راست میچرخه و اگه دومی استفاده کنید گربه 15 درجه به چپ میچرخه

نکته 1: در هر 3 بلوک بالا شما میتونید اعداد رو عوض کنید و عددی که دوست دارید رو بذارید.

نکته2: اگر دقیقتر به تب کدها نگاه کنید یک دسته بندی رنگی از دستورات میبینید: حرکت (با رنگ آبی)، ظاهر (با رنگ بنفش)، صدا، رویدادها، کنترل و … روی هر کدوم از اونا کلیک کنید دستورات مربوط به اون دسته رو میتونید ببینید. قراره تو این جلسه و جلسات بعدی به مرور این دستورات رو یاد بگیرید. پس فعلا انتظار نداشته باشید که بفهمید هر بلوک چیکار میکنه. تو این آموزش قراره یک آشنایی با محیط اسکرچ پیدا کنید

لپتاپ - برنامه نویسی

اگر همراه با من کاری که در قسمت قبلی بهتون گفتم رو انجام داده باشید ممکنه بپرسید: من دستور حرکت کن 10 گام رو به محیط کدنویسیم اضافه کردم. حالا گربه من حرکت میکنه؟ در جواب باید بگم نه! حرکت نمیکنه. چون براش مشخص نکردیم که چه وقتی حرکت کنه.  برای اینکه حرفم رو بهتر بفهمید ادامه آموزش رو با دقت بخونید

2- رویدادهای اسکرچ رو بشناسید

با یک مثال شروع میکنم:
فرض کنید که میخواهیم یه بازی ساده بنویسیم که وقتی روی گربه کلیک میکنیم، گربه 10 گام بره جلو.
تو مثالی که زدم کلیک کردن میشه رویداد. یعنی میگیم وقتی کلیک کرد این کار رو انجام بده. رویداد من میتونه فشردن یک دکمه کیبورد هم باشه. مثلا بگم وقتی دکمه a رو فشار داد به سمت چپ حرکت کنه. پس در کنار کلیک کردن که به عنوان رویداد میشناسیم فشردن هر دکمه ای هم میتونه رویداد باشه. اگر به عکس اولی (تصویر نرم افزار اسکرچ که رو عکس شماره گذاری کردم) نگاه کنید بالای قسمت 3 یه پرچم سبز رنگ میبینید. پرچم سبز رنگ نشون دهنده شروع بازی یا انیمیشنیه. یعنی وقتی رو پرچم سبز کلیک میکنیم بازی ما شروع میشه. پس کلیک کردن روی پرچم سبز هم یک رویداد به حساب میاد.
 
حالا ممکنه بگید چطور میتونم این رویداد رو به محیط کدنویسیم اضافه کنم؟ کافیه از سمت راست روی دایره زرد رنگ که نوشته “رویدادها” کلیک کنید تا بلوک های این قسمت رو ببینید.
اگر دقت کنید میبینید بلوک های زرد رنگ یه شکل خاصی دارن و یه برجستگی اون بالاشون دارن. این بلوکها رو به اسم “بلوک شروع” هم میشناسیم. 
حالا بیایم و 3 تا از رویدادها رو با هم بررسی کنیم:

 

وقتی روی پرچم سبز کلیک میکنید دستورات این رویداد اجرا میشه. یعنی مثلا اگر زیر این رویداد دستور “حرکت کن 10 گام” رو بذارید، وقتی رو پرچم سبز کلیک میکنید گربه شما 10 گام به سمت راست حرکت میکنه

این بلوک برای دکمه های کیبورده. شما میتونید از منوی کشویی (کنار فاصله یه مثلث میبینید؟ روش کلیک کنید) دکمه های دیگه هم انتخاب کنید. پس با این بلوک میتونید رویدادهای کیبورد رو بنویسید. مثلا اگه قراره با فشردن دکمه فاصله گربه به سمت راست بچرخه باید دستور بچرخ 15 درجه رو زیر این بلوک اضافه کنید

فکر میکنم این بلوک هم واضحه. با این بلوک رویداد کلیک رو مینویسید. فقط دقت کنید که اگه هر جای صفحه کلیک کنید اتفاقی نمی افته.فقط اگه رو گربه کلیک کنید دستورات این بلوک اجرا میشه.

برنامه نویس

تا اینجا با چند تا از دستورات حرکت و رویداد آشنا شدید. وقتشه در قالب یه ویدیوی کوتاه از این چند تا دستور استفاده کنیم و خروجی کار رو ببینیم. خروجی کار رو کجا میشه دید؟ تو قسمت stage یا صحنه (شماره 3 در عکس اصلی) در ویدیوی زیر با رویدادها بیشتر آشنا میشید

3- دستورات ظاهر چیکار میکنن؟

با استفاده از دستورات ظاهر شما میتونید یه سری دیالوگها به پروژتون اضافه کنید.
مثلا دستور “بگو سلام به مدت 2 ثانیه” . همونجور که از ظاهر دستور مشخصه به مدت 2 ثانیه یه دیالوگ که داخلش سلام نوشته رو بالای کاراکترتون نشون میده. اگر دوست دارید میتونید جای “سلام” هر متن دیگه ای که دوست دارید داخلش بذارید.

در دستور دومی زمان وجود نداره. یعنی اینکه وقتی این دستور اجرا میشه تا آخر پروژه سلام رو کنار کاراکتر نشون. پس تفاوت دستور اول و دوم در اینه که دستور اولی پیامی که نوشتید رو در یه زمان مشخصی به کاربر نشون میده و بعدش حذف میشه اما در دومی پیام تا آخر بازی یا انیمیشنتون در صفحه باقی میمونه.
برای دستور سوم و چهارم هم پیشنهاد میکنم که خودتون تست کنید تا فرقش رو متوجه بشید 🙂

علاوه بر اون شما میتونید با دستوراتی که تو این دسته بندی هست کارهای دیگه ای انجام بدید. حالت بعدی، پس زمینه بعدی تغییر اندازه کاراکتر و خیلی کارهای دیگه. در ویدیوی زیر من این قسمتها رو بهتون آموزش دادم و شما با دیدن این ویدیو یاد میگیرید که چطور  یک انیمیشن ساده بسازید.

نوشتن اولین پروژه در اسکرچ

با استفاده از دستورات ظاهر شما میتونید یک انیمیشن ساده درست کنید. انیمیشنی که در اون کاراکتر ها یه سری دیالوگ (گفتگوهای دو نفره ) و یا مونولوگ (که معنیش میشه تک گوییT یعنی یه کاراکتر شروع به صحبت کردن کنه) دارن. در ویدیوی زیر روش ساخت مونولوگ رو بهتون آموزش میدم. اگر دوست دارید روش ساخت دیالوگ رو یاد بگیرید در دوره قهرمان اسکرچ بهتون یاد میدم.

برای درست کردن این انیمیشن به چند تا بلوک جدید نیاز دارید:
از قسمت کنترل (دایره نارنجی) : منتظر بمان 1 ثانیه
از قسمت ظاهر (دایره بنفنش) : حالت بعدی

من اینا رو در جلسه بعدی بهتون میگم، اما اگه دوست داشتید خودتون تلاش کنید که این انیمیشن رو درست کنید. حتی اگر دقیقا مثل خودش نشد هم اشکال نداره، فقط سعی کنید داستان انیمیشن رو به هر شکلی که میتونید درست کنید. کاراکترهای این انیمیشن رو میتونید در آموزش جلسه

آنچه در ادامه یاد میگیرید

در جلسه بعد با هم این انیمیشن رو درست میکنیم:
استادی که زود خسته شد!
در حین یادگیری این آموزش کلی نکته جدید و جذاب هم یاد میگیرید 🙂

سوال

ممنون که تا اینجا همراه من بودید. اگر از محتوای آموزش سوالی دارید در قسمت نظرات سوالتتون رو بپرسید. حتما سوالات شما رو میخونم و بهشون جواب میدم. اگر هم فکر میکنید این مقاله برای دوستانتون مفیده، باهاشون به اشتراک بذارید.